In dit gordelroosartikel worden aan aantal natuurlijke behandelopties besproken die kunnen helpen bij het verlichten en verkorten van de duur van de klachten. Gordelroos (Herpes Zoster) is een jeukende, pijnlijke huiduitslag met blaasjes die wordt veroorzaakt door het opnieuw actief worden van het waterpokkenvirus (varicellazostervirus). Ongeveer 1 op de 4 mensen in Nederland krijgt ooit gordelroos (1).
Lagere weerstand
In Nederland heeft ongeveer 95% van de bevolking waterpokken gehad. Na genezing blijft het virus levenslang in het lichaam achter. Het trekt zich terug in een zenuwknoop naast het ruggenmerg. Na jaren kan bij een verminderde afweer het virus weer actief worden.
Het risico op het krijgen van gordelroos neemt toe bij het ouder worden. Gordelroos komt meestal voor bij ouderen of mensen met een lagere weerstand.
Voorbeelden zijn mensen die afweeronderdrukkende medicijnen gebruiken of mensen met kanker.
In 2015 gingen in Nederland ongeveer 530 per 100.000 inwoners naar de huisarts vanwege gordelroos. Jaarlijks worden in Nederland ongeveer 375 patiënten met gordelroos opgenomen in het ziekenhuis. Deze patiënten zijn meestal 50 jaar of ouder (1).
Jeuk, branden en steken
Gordelroos begint met jeuk, tintelingen of een hevige, brandende of stekende pijn. Ook kunnen klachten optreden van verhoging of koorts, hoofdpijn, vermoeidheid en gevoeligheid voor licht. Na enkele dagen verschijnen er blaasjes in groepjes aan één kant op het lichaam. Meestal is dat rond de buik of taille. Soms geeft gordelroos alleen jeuk of pijn, zonder dat er uitslag te zien is. Na 10 tot 14 dagen drogen de blaasjes in tot korstjes. Nadat de klachten zijn verdwenen is de infectie over.
Zenuwpijn
In sommige gevallen kan gordelroos complicaties geven. De meest voorkomende complicatie is zenuwpijn: postherpetische neuralgie (PHN). PHN komt voor bij 5-30% van de mensen die gordelroos hebben doorgemaakt. Nadat de klachten zijn verdwenen houden deze mensen last van (zenuw)pijn en tintelingen op de aangedane plek. Deze pijn kan maanden en in zeer zeldzame gevallen jaren aanhouden. Bij gordelroosinfecties in het gezicht kan een oogontsteking voorkomen en in zeldzame gevallen kunnen verlammingen van de aangezichtspieren en gehoorverlies optreden.
Besmettelijk
Gordelroos is besmettelijk: door contact met het vocht uit de gordelroosblaasjes kan iemand die nog geen waterpokken heeft gehad waterpokken krijgen. Daarom is het belangrijk bij een infectie de blaasjes zo min mogelijk aan te raken en de blaasjes af te dekken, bijvoorbeeld met een gaasje. Was daarnaast de handen goed na contact met het vocht uit de blaasjes.
Minder jeuk en pijn
Gordelroos gaat meestal vanzelf over. Maar met een aantal maatregelen kunt u de jeuk en pijn aanzienlijk helpen verminderen en de infectieduur verkorten. Het gaat om o.a. het gebruik van zinkzalf, citroenmelisse, PEA en vitamine C en het veranderen van de verhouding tussen arginine en lysine in de voeding.
Zinkzalf
Het smeren van zinkzalf op de blaasjes helpt de jeuk verminderen en ondersteunt de genezing van de huid. Zinkzalf bevat zinkoxide. Dit heeft een een antiseptische werking, waardoor verdere verspreiding van gordelroos en bacteriële kolonisatie en verergering van de huidinfectie wordt voorkomen. Daarnaast droogt het de blaasjes uit, waardoor de jeuk afneemt en het herstel wordt bespoedigd. Zinkzalf kan het beste drie keer per dag op de aangetaste huid worden aangebracht.
Melisse
Etherische olie van melisse bevat diverse bestanddelen met een antivirale werking tegen herpesvirussen, waaronder betacaryofylleen, citral, citronellal en rozemarijnzuur. Gebruik van deze olie remt de aanhechting van het herpesvirus aan de celwand en binnendringen in de lichaamscellen.
Diverse humane studies laten zien dat bij herpesinfecties het gebruik van melissecrème op de aangedane huidplekken de genezingstijd verkort, verdere verspreiding van de infectie voorkomt en de typische klachten, zoals jeuken, tintelingen, branden, stekende pijn, zwelling en roodheid helpt verminderen (3-8).
De meeste onderzoeken zijn gedaan met de toepassing van melisse bij herpes simplexvirussen. Meer onderzoek naar specifiek de toepassing bij herpes zoster is welkom.
De ervaring van natuurdiëtisten is, dat in de praktijk het gebruik van etherische olie van melisse bij gordelroos vaak zeer effectief is.
Verdun om (huid)klachten bij gordelroos te helpen verminderen biologische etherische olie van melisse officinalis met een neutrale basisolie als drager, zoals amandelolie. Neem circa 30 druppels melisseolie op 100 ml basisolie of 3 druppels op 1 eetlepel basisolie. Smeer de aangedane plekken twee tot drie keer dag in met dit mengsel gedurende 10 tot 14 dagen.
Arginine en lysine
De balans tussen de aminozuren lysine en arginine in de voeding kunnen invloed hebben op het risico op een uitbraak van herpesvirussen, waaronder gordelroos. Herpesvirussen hebben arginine nodig voor hun vermenigvuldiging. In vitro stimuleert arginine de synthese van virusdeeltjes. In een aantal onderzoeken komt naar voren, dat een voeding rijk aan arginine de kans op een heftige uitbraak van herpesinfecties mogelijk vergroot.
Lysine kan arginine in diverse biochemische paden en weefsels verdringen en daarmee het vermenigvuldigen van herpesvirussen remmen (9).
Het meeste onderzoek is gedaan naar de invloed van arginine en lysine bij herpes simplex virusinfecties. Of deze onderzoeksresultaten ook van toepassing zijn op het herpes zostervirus (gordelroos) moet nog verder worden onderzocht.
In vivo is aangetoond dat lysine de potentie heeft om de reproductie van het herpes simplex- virus te remmen. Producten met een hoge lysine/arginineverhouding (gunstig) zijn melkproducten, vlees, vis en ei. Producten met een lage lysinearginineverhouding (ongunstig) zijn vooral granen, graanproducten, noten en peulvruchten.
Er zijn diverse onderzoeken gedaan naar het preventieve effect van het gebruik van lysine bij de uitbraak van een koortslip. Hoewel de onderzoeksresultaten niet eenduidig zijn, tonen de meeste onderzoeken een positief effect aan: vermindering van snelheid waarop een uitbraak recidiveert en/of een vermindering van ernst van de klachten en duur van de uitbraak. De dosis waarbij positieve effecten worden gevonden varieert tussen de 1000 tot 3000 mg lysine per dag (10).
Palmitoylethanolamide en postherpetische neuralgie
Een klein deel van de mensen die gordelroos hebben doorgemaakt houdt weken tot maanden erna last van soms hevige zenuwpijn en tintelingen op de aangedane plek. Het gebruik van de lichaamseigen stof palmitoylethanolamide (PEA) kan mogelijk helpen bij het verminderen van deze pijn.
PEA is een vetzuuramide, dat van nature voorkomt in het menselijk lichaam. Lichaamscellen maken palmitoylethanolamide aan als antwoord op een schadelijke prikkel. Deze schadelijke prikkel kan van alles zijn: weefsel- of celbeschadigingen door zuurstoftekort, door externe schadelijke stoffen of door trauma (beschadigingen van weefsels door bijvoorbeeld een ongeluk).
PEA heeft een ontstekingsremmende, pijnstillende en lichaamscelbeschermende werking. Het pijnstillende effect wordt o.a. veroorzaakt door stimulatie van de cannabinoïde receptor. Het wordt gebruikt als pijnstiller bij diverse vormen van neuropatische pijnen bij o.a. hernia, multiple sclerose, na chemokuren, diabetes, bestraling en gordelroos. (11)
In een open label studie kregen 8 patiënten met een postherpetische pijn in het gezicht dagelijks een crème met palmitoylethanolamine. Vijf van de acht patiënten (62.5 %) ervaarden een aanzienlijke pijnreductie van 87.8 %. De crème werd goed verdragen en er traden geen bijwerkingen op (12).
Het gaat hier om een kleine studie zonder controlegroep. Verde onderzoek is nodig om meer duidelijkheid te krijgen over de effectiviteit van PEA bij postherpetische pijn.
Een andere crème die regelmatig gebruikt wordt bij het bestrijden van pijn bij postherpetische neuralgie is capsaicine crème (13). De ervaring van natuurdiëtisten is, dat deze crème vaak minder goed wordt verdragen dan PEA crème.
Vitamine C
Vitamine C helpt bij gordelroos bij het verminderen van pijn en bespoedigt het herstel was de conclusie van een cohort studie onder 200 patiënten met het herpes zoster virus.
Honderd patiënten kregen gedurende 2 weken de normale behandeling en de andere honderd de normale behandeling plus dagelijks een supplement met 1500 mg vitamine C. Tijdens de studie werden diverse keren het vitamine C gehalte in het serum gemeten.
Er werd een significant verschil (P < 0.0001) gevonden tussen het serumgehalte vitamine C en de mate van pijn en hersteltijd. Hoe hoger de serumwaarde hoe minder pijn en hoe korter de hersteltijd. Conclusie van de onderzoekers was, dat een hogere vitamine C serumwaarde een belangrijke rol speelt bij het sneller genezen van en het verminderen van pijn bij patiënten met herpes zoster vergeleken met patiënten met een lage serumwaarde.
De beste remedie tegen gordelroos is het voorkomen van een uitbraak door uw afweer op peil te houden met een natuurlijke eet en leefstijl. Bij uitbraak van een infectie kunt u met zinkzalf, citroenmelisse, PEA of capsaicine crème, vitamine C en het veranderen van de verhouding tussen arginine en lysine in uw voeding de klachten verminderen en het herstel bespoedigen.
Een natuurdiëtist bij u in de buurt kan u daarbij adviseren.
Tanja Visser, natuurdiëtist www.dieetcare.nl
Zelftesten
ZelftestenLees meer hier over zelftesten die u kunt bestellen via Natuur Diëtisten Nederland.
Het betreft de volgende zelftesten: diverse darmmicrobioomtesten (ontlasting), hormoontesten (speeksel), diverse urinetesten waaronder vitamine B 12 urinetest, candida, oestrogeenmetabolieten, glyfosaat, jodium, organische zuren dysbiose (dunne darm), serotonine, SOA plus, zuur-base, zwaren metalen, tryptofaanstofwisselingsstoornis (depressietest).
Bloedtesten waaronder: Allergo (IgG 1-4 voedselintolerantietesten), lyme, Q10, cholesterol, vitamine D, ijzer, selenium en zink.
Schildkliertesten, zware metalen drinkwatertest, Aanhoudende stress en uitputtingstest (Burnout).
DNA levercyp-enzymentest (Gamedi leverpaspoort).
